برنامه‌گرایی یا منظر محوری : چالشی برای سرزمین

پژوهش حاضر، به بررسی شیوه‌های برنامه‌ریزی سرزمینی مؤثر بر بستر معاصر می‌پردازد. بدین منظور، گزارشی از چند پروژۀ اجراشده در چارچوب برنامه‌گرایی دولتی فرانسه بین سال‌های ۱۹۵۰ تا ۱۹۷۵ ارائه شده و در تحلیلی انتقادی نشان می‌دهد که میان فضای برنامه‌ریزی‌شده و فضای خلق‌شده از طریق برنامه‌ریزی، لزوماً پیوند علت و معلولی وجود ندارد. در حقیقت قدرت برنامه‌ریزی در تولید منظر بیش از آن‌که خطی و قاطع باشد، تکرارشونده و القایی است. بر اساس این ویژگی، بازنگری در ظرفیتِ برنامه‌گرایی برای تولید منظر باکیفیت پیشنهاد می‌شود. برای تبیین ابعاد این پیشنهاد، سه پروژۀ معماری منظر که با هدف مداخلۀ بزرگ‌مقیاس بر منظر، به طرح‌های برنامه‌ریزی پیش از خود، استناد کرده‌اند مورد بررسی قرارگرفته‌اند. هر یک از این پروژه‌ها در مواجهه با برنامه، شیوۀ مباحثۀ [دیالکتیک] منحصربه‌فردی را اتخاذ می‌کند. بررسی این نمونه‌ها گشایش‌هایی را به‌سوی گونۀ جدیدی از برنامه‌گرایی بر اساس پروژۀ منظر فراهم می‌کند. این گونۀ جدید از برنامه‌گرایی چهار ویژگی اصلی را داراست : آینده‌نگر است؛ بر اساس تولید مشترک شکل می‌گیرد؛ منظرین است؛ و انتقادی است.